در میزگرد اسنك بررسی شد
فیلمی که به چالش های ترنس ها می پردازد
به گزارش اسنک، دست اندرکاران مستند «ترنس کُشی» می گویند این فیلم می خواهد از حقایق پنهان تغییر جنسیت در ایران پرده بردارد: از سود میلیاردی پزشکان تا «قتل خاموش» جوانانی که بعد از عمل، راه بازگشتی ندارند. این فیلم روایت رسمی را به چالش می کشد و هشدار می دهد: «ما درحال قربانی کردن یک نسل هستیم».
به گزارش اسنک به نقل از ایسنا، مستند «ترنس کُشی» حکایتی از زندگی و چالش های ترنس ها در ایران است. این مستند حاصل بالاتر از چهار سال پژوهش، مصاحبه، مشاهدات میدانی و تحلیل اسنادی است که به قول سازندگانش، برای اولین بار تلاش می کند همه پیش فرض ها و داستانهای یک سویه در رابطه با ترنس ها در ایران را باردیگر کالبدشکافی کند.
این مستند از کودکی افراد دچار ملال یا ناهمنوایی جنسیتی تا سالیان بعد از تطبیق جنسیت را دنبال کرده و با نگاهی لطمه شناسانه به چالش ها، سردرگمی ها و ساختارهایی می پردازد که عملا این گروه را به طرف ترنس کشی سیستماتیک سوق می دهد.
اکران دانشگاهی مستند «ترنس کُشی» از ۱۵ آذر شروع می شود و در ادامه ۲۲ آذر در یک پلت فرم ادامه پیدا می کنند.
عوامل این مستند با حاضرشدن در خبرگزاری ایسنا از چالش های ساخت این مستند سخن گفتند و تعدادی از زوایای مبحث ترنس ها را که شاید در این مستند به آنها پرداخته نشده است بازگو کردند.
برمبنای مصاحبه عوامل مستند «ترنس کشی» با ایسنا، این فیلم مستند با نگاهی کل نگر به پدیده ترنس در ایران، روایت رسمی و یک سویه موجود در رابطه با تغییر جنسیت را مورد نقد و بررسی قرار داده و بر امکان «درمان و بازگشت به هویت زیستی» به عنوان یک چاره مغفول تاکید دارد.
محسن آقایی -کارگردان و پژوهشگر مستند «ترنس کشی»- در ابتدای این جلسه تصریح کرد که ساخت این مستند برعکس خیلی از آثار قبلی با انگیزه های ژورنالیستی یا جشنواره ای شروع نشده است.
او اظهار داشت: «من نرفتم که یک مبحث جنجالی پیدا کنم. مساله برای من از دل پژوهش های قبلی ام در عرصه جنسیت بیرون آمد. من با مساله ترنس ها مواجه شدم، نه یک ترنس مشخص.»
آقایی رویکرد مستند خویش را متفاوت از آثار گذشته دانست و اظهار داشت: تا جایی که من دیده ام، این نخستین فیلمی است که موضوعش ترنس ها هستند، نه یک ترنس. اساساً ادبیات، فرایندها و اتفاقاتی که برای این افراد می افتد، هیچ کس به شکل فرامتنی یا غیرموردی بررسی نکرده است. همه با یک نفر رفته اند در زندگی خصوصی اش. داستانها جزءبه کل بوده. ما برای نخستین بار گفتیم مستندی داشته باشیم که یک نمای کلی عرضه نماید.
او به چالش های تولید این مستند اشاره نمود و زمان سه ساله ساخت و دو سال انتظار برای اکران را ناشی از چند عامل دانست: از دست دادن یکی از اعضاء کلیدی تیم، پیچیدگی های هماهنگی تولید و بخصوص مشکل یافتن سوژه.
آقایی توضیح داد: یک چالش از اول این بود که ترنس های موفق که عمل کرده و زندگی خوبی دارند، ترجیح می دهند کسی باخبر نباشد و آنهایی هم که هویت شان را علنی کرده اند، انگشت شمارند و قبلاً سراغ شان رفته اند. پیدا کردن سوژه ای که حاضر باشد روایت زندگی اش را به اشتراک بگذارد، خیلی سخت بود. نزدیک یک سال معطل این اتفاق بودیم. آخر سر بطور تقریبا تصادفی از راه یک آشنا، یک زوج که پس از بیست و خرده ای سال همدیگر را پیدا کرده اند، راضی شدند که در فیلم حاضر شوند.
کارگردان «ترنس کشی» سپس به تحلیل خود از این پدیده پرداخت و اشاره کرد: مساله ترنس، دیگر مساله یک گروه اقلیت اجتماعی نیست. این یک پدیدار فرهنگی-سیاسی به شدت رسانه ای است که شیب رشدش نسبت مستقیمی با میزان پرداخت رسانه ها به آن دارد، به خصوص از وقتی که نتفلیکس و هالیوود بطور جدی شخصیت های ال جی بی تی را وارد همه سریال ها و آثارشان کردند.
او ضمن اشاره به آمارهای مختلف در رابطه با شناسایی جنسیتی در نسل جوان در تعدادی کشورها اظهار داشت: به نظرم ما با یک تغییر جدی در فهم از جنسیت مواجهیم. یکی از دغدغه های والدین در آینده نزدیک، چگونگی مواجهه با ابهامات جنسیتی فرزندان خواهد بود که به شدت درحال نرمال سازی است.
آقایی قسمتی از صحبت های خویش را به عواقب مداخلات پزشکی در سنین نزدیک به بلوغ اختصاص داد و اظهار داشت: یکی از اتفاقاتی که الان دارد می افتد، این است که در سنین نزدیک به بلوغ، بچه هایی که رفتارشان در کلیشه جنسیتی خودشان نیست، با همراهی والدین تحت مداخلات پزشکی قرار می گیرند تا فرآیند بلوغ جنسی متوقف شود. داروهایی که می دهند، قسمتی از همان داروهایی است که به متجاوزان جنسی یا کسانیکه می خواهند رفتار بیمارگونه جنسی را مهار کنند، داده می شود. این خیلی خطرآفرین است.
او بیان کرد که نتایج پژوهشی فیلم، او را نسبت به آینده بچه ها «واقعاً نگران» کرده است.
در جواب پرسشی در رابطه با نقش دولت و مجوز عمل های تغییر جنسیت با وجود عوارض گزارش شده، آقایی اظهار داشت: اتفاق خیلی تلخی وجود دارد. در مساله ترنس در ایران، کل تصمیم در رابطه با تغییر جنسیت به عهده دادگاه خانواده است و تمام. فقط گفته کدام دادگاه به آن بپردازد. هیچ مبنا و معیاری به قضات داده نشده است. یک رویه قضایی عادت شده شکل گرفته که گفته شده تغییر جنسیت اشکال ندارد، پس اگر پزشکی قانونی تایید کند، با تغییر جنسیت موافقت می شود. اما یک مرتبه هیچ کس در این مملکت نپرسیده آقا تغییر جنسیت اتفاق می افتد یا نه؟.
او به تحقیقی از طرف مرکز پژوهش های مجلس در سال ۹۵ اشاره نمود که طی آن از علما پرسیده شده بود آیا عمل جراحی موجود، مصداق تغییر جنسیت است یا خیر؟ قاطبه آنها گفتند «نه، این صوری است و تشبه به جنس مخالف». بعضی هم سکوت کردند. پس این تغییر جنسیت نیست. خیلی سوال مهمی پیش می آید: تفاوت زن و مرد خلاصه به ظاهر اندام تناسلی نیست. از مغز تا تمام اعضاء بدن متفاوت می باشد.
آقایی سپس به فتواهای مربوطه پرداخت و اظهار داشت: یک نگاهی وجود دارد که برخی بر طبق آن خیلی ذوق زده می شوند و آن هم این که امام خمینی(ره) اجازه تغییر جنسیت داده اند. در حالیکه در مستند ما شبهه ای مطرح می شود که شاید آن فتوا در ارتباط با افراد «خنثی» (دوجنسه) است که از بدو تولد هر دو اندام را دارند. تشخیص خنثی کاملا فیزیولوژیک است و ربطی به ذهنیت و روان فرد ندارد.
او اضافه کرد: بسیاری از پزشکان می گویند عمل های در ارتباط با تغییر جنسیت اصلا موجب تغییر جنسیت نمی شود بلکه می گویند «تطبیق جنسیت» است. یعنی من جنسیتم همانی است که ادعا می کنم و عملی انجام می دهم تا ظاهرم را شبیه آن کنم. اما سوال اینجاست: اگر جنسیت تغییر نمی کند، پس چه طور از فتوا استفاده می کنیم؟ و اگر هم بگوییم همین است، معیار تبدیل شدن یک زن به مرد چیست؟ کروموزوم که تغییر نمی کند.
کارگردان مستند «ترنس کشی» در قسمت دیگری از سخنانش بر نبود پژوهش های بلند مدت در رابطه با عوارض اقدامات پزشکی اشاره کرد: تعجب آور ترین مسأله ای که من به آن برخوردم این بود که در غرب هم هیچ مطالعه بلندمدتی روی عوارض هورمون ها و مداخلات وجود ندارد. عجیب است که چرا چنین تحقیقاتی کلید نخورده است.
او ضمن اشاره به منافع مالی کلان در این عرصه اظهار داشت: چرخش مالی این حوزه خیلی بالاست، نوبت های جراحی در بیمارستان های دولتی تا چندین سال پر شده و بسیاری از ترنس ها کانال دارند و به فروش اقلام در ارتباط با همسانان خودشان می پردازند و از این طریق تجارت می کنند. لازمه فروش هم ارایه تصویری نمادین از موفقیت و شادی است.
آقایی در پایان، اظهار امیدواری کرد که فضای عقلانی و نخبگانی جامعه به سوی تصمیم گیری منطقی در رابطه با این مساله برود.
او اظهار داشت: ما هنوز در جامعه نخبگانی خودمان به بلوغ لازم در رابطه با برخی مفاهیم نرسیده ایم. امیدوار هستم حداقل فیلم ما اگر هیچ کاری نمی کند، آغازگر پرسش های اساسی و عمیق باشد.
در قسمت دیگری از این جلسه علیرضا لاور -روانشناس و راوی مستند «ترنس کشی»- با تشریح آن چه «روایت غالب و تک صدایی» در رویارویی با پدیده ترنس توصیف کرد، از نقش این مستند در ارایه روایتی متفاوت و پرداختن به امکان درمان و بازگشت سخن گفت.
او با تکیه بر این که خانواده ها در نهایت «مجبور به تسلیم» می شوند، اخطار داد که نتیجه این فرایند، وقوع یک «قتل خاموش» است.
لاور با اعلان اینکه در جامعه تنها یک روایت غالب در رابطه با ترنس ها شنیده می شود، به تشریح اجزای این روایت پرداخت و اظهار داشت: روایت غالب این است که این امری مادرزادی، ژنتیکی است و به بیولوژی فرد برمی گردد. مجموعه ای از گزاره های بدون پشتوانه علمی.
به گفته ی ایشان، این روایت با رجوع فرد و خانواده به روان شناس و روانپزشکانی که مبتنی بر منابع غربی (مانند DSM) و بدون پشتوانه علمی محکم، مبحث را تایید می کنند، تقویت می شود.
او اضافه کرد: قطعه بعدی، گزاره های غالب در فضای مجازی و حتی پاسخ های شرعی تلفنی است که داستان را تایید می کند. گروه هایی شکل می گیرند که همدیگر را تایید می کنند و تنها روایت خوشی و اتفاقات خوب بعد از عمل را بازنشر می دهند.
این روانشناس، دادگاه و پزشکی قانونی را حلقه بعدی این زنجیره خواند و اظهار داشت: شما مواجه هستید با مجموعه احکام قضاتی که این امر را تایید می کنند. نقطه نهائی اش، پزشکان جراحی هستند که بواسطه رواج کسب وکارشان، این عمل ها را ترویج می کنند.
راوی مستند «ترنس کشی» با قاطعیت اعلام نمود که خانواده ها این رویکرد را تایید نمی کنند، بلکه وادار به تسلیم می شوند.
او توضیح داد: وقتی توسط روان شناس و روانپزشک، خانواده تهدید می شود که مابین داشتن پسر/دختر مرده (به دلیل خطر خودکشی) یا فرزند ترنس باید انتخاب نماید، خانواده تسلیم می شود. پس از عمل جراحی بازگشت ناپذیر، تنها کاری که می توانند بکنند این است که آن فرد را قبول کنند. هیچ کدام از ته دل رضایتی از این مساله ندارند.
او اضافه کرد: از جانب دیگر، یک هژمونی رسانه ای وجود دارد که هیچ حکایتی از غم، شکست و چالش های پس از عمل این بچه ها منتشر نمی گردد. بدین سبب اگر خانواده ای هم بخواهد خوانشی غیر از روایت غالب مطرح کند، تخته می شود.
این روانشناس، یکی از مزایای مستند «ترنس کشی» را طرح روایت درمان دانست و اظهار داشت: روایت غالب مواجهه روانشناسان و روانپزشکان، روایت پذیرش و تایید است. اساساً گزینه ای به نام درمان روی میز درمانگر وجود ندارد. در حالیکه روایت درمانی وجود دارد. بازگشت هایی وجود دارند که ترنس بودن، مجوزهای قانونی را گرفته، تاییدیه های روانشناسی و روانپزشکی داشته اند، اما با رویکرد های درمانی حوزه ذهن، امکان بازگشت و پذیرش هویت اصلی شان وجود دارد.
لاور تصریح کرد که بیان این روایت و مستندات علمی آن در فیلم، خیلی مهم بوده است.
راوی این مستند ضمن اشاره به ضعف تولیدات رسانه ای قبلی، شفاف سازی جزییات عمل جراحی و تبعات آنرا از خصوصیت های مثبت «ترنس کشی» برشمرد و اضافه کرد: هیچ مستندی به شکل واضح و شفاف به جزییات عمل جراحی نپرداخته است. برای نخستین بار در یک مدیوم رسانه ای، فرایند عمل را به شکل شفاف گفتیم. وقتی تصاویر پس از عمل را می بینید، روشن می شود که چقدر با حقیقت "پسر شدن" یا "دختر شدن" فاصله دارد.
او بطور مشخص بر محرومیت این افراد از زندگی جنسی رضایت بخش تصریح کرد و اظهار داشت: زندگی جنسی یکی از وجوه خیلی مهم زندگی انسان است و این که خیلی از این بچه ها از این موهبت حذف خواهند شد و خیلی کم هستند اشخاصی که می توانند حس جنسی کافی داشته باشند و این یک فکت جدی است.
لاور با رد ادعاهای برخی جراحان در رابطه با داشتن حس جنسی بعد از عمل، توضیح داد: روده اساساً عصب جنسی ندارد و بدن به شکل یک زخم آنرا شناسایی می کند و فرد باید روزی سه چهار بار، هر بار یک ربع تا بیست دقیقه با وسیله ای آنرا باز نگه دارد که یک شکنجه مطلق است.
این روان شناس به وجود یک کسب و کار گسترده در این عرصه اشاره نمود که در مستند کمتر به آن پرداخته شده است و توضیح داد: مساله کسب و کار و بیزینس در ترانزیشن یک مساله است. فقط هزینه عمل جراحی گفته شد، در حالیکه مجموعه عمل های جراحی مختلف، هزینه هورمون تراپی مادام العمر و اکسسوری های خاص (مانند بیندر و پروتز) وجود دارد.
او به خرید و فروش غیرقانونی هورمون توسط خود افراد ترنس و فروش نوبت عمل های دولتی اشاره نمود و اظهار داشت: هیچ گونه نظارتی وجود ندارد و امکان پیگیری هم نیست.
لاور با اخطار در رابطه با شیوع این پدیده، به آمارهای قوه قضاییه استناد کرد و اضافه کرد: درخواست تغییر جنسیت از سال ۹۱ تا ۱۴۰۲ چندین برابر شده است. نکته جالب، تغییر الگوی جنسیتی درخواست هاست، در سال ۹۱، ۷۳ درصد درخواست ها پسر به دختر و ۲۷ درصد دختر به پسر بود. در سال ۱۴۰۲، این آمار به ۹۲ درصد دختر به پسر و تنها ۸ درصد پسر به دختر تبدیل گشته است. این نشان میدهد جنسیت زنانه امروز محل بحث جدی تری است.
او در آخر از بازنمایی گزینشی و یک سویه رسانه ها انتقاد و ابراز کرد: متاسفانه مدل مواجهه رسانه، جامع نیست. همه خبرگزاری ها با ترانه آرام (یک فرد ترنس) مصاحبه کردند و روایت زندگی اش را گفتند، اما وقتی فوت کرد، تقریبا هیچ کس روایت مرگش را منتشر نکرد.
او خواهان پرهیز رسانه ها از بازنمایی صرفا مثبت و نشان دادن تمامی ریسک ها و چالش های این مسیر شد.
عباس کنعانی -معاون جریان سازی «سفیر فیلم»- هم در قسمت پایانی این جلسه هدف اصلی از ساخت مستند «ترنس کشی» را شکل گیری به گفتگو و ایجاد مطالبه در جامعه مطرح کرد و اظهار داشت: بنابراین اکران های دانشگاهی بخصوص در دانشکده های در رابطه با علوم اجتماعی و روانشناسی در اولویت قرار دارد.
او ضمن اشاره به چالش های پخش آنلاین مستند «ترنس کشی»، اضافه کرد: پلت فرم های اصلی به سبب محتوای صریح این اثر، از نمایش آن خودداری می کنند.
به طور خلاصه، اکران دانشگاهی مستند ترنس کُشی از ۱۵ آذر آغاز می شود و در ادامه ۲۲ آذر در یک پلتفرم ادامه پیدا می کنند. وقتی تصاویر بعد از عمل را می بینید، روشن می شود که چقدر با حقیقت پسر شدن یا دختر شدن فاصله دارد. در سال ۱۴۰۲، این آمار به ۹۲ درصد دختر به پسر و تنها ۸ درصد پسر به دختر تبدیل گشته است.
منبع: اسنك
این مطلب اسنک را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب